متن طولانی
لطفا به متن توجه کنید
از جمله موضوعاتی که امروزه در محافل مختلف به آن پرداخته می شود مسئله
" جهانی شدن" است. فرآیند جهانی شدن در حال حاضر تمامی جوانب
اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داده است. از
جمله پیامد های جهانی شدن تاثیر آن بر نظام تعلیم و تربیت کشور ها و اهداف و برنامه
و کارکرد های این نظام در صحنه زندگی اجتماعی است. تعلیم و تربیت که با تمام اجزاء
جامعه ارتباط دارد یکی از عرصه هایی است که هم از فرایند جهانی شدن متاثر شده و هم
می تواند بر آن اثر گذارد. از جمله اهداف تهیه این مقاله عبارت است ازجواب به این
پرسش ها که : جهانی شدن چه تاثیراتی بر مولفه های تعلیم و تربیت داشته است؟ چالش
هایی که تعلیم و تربیت در اثر جهانی شدن فرهنگ با آن روبروست کدامند؟ در نتیجه
جهانی شدن چه تغییراتی باید در اهداف، برنامه های درسی و روشهای تعلیم و تربیت کشور
ها صورت گیرد تا بتواند به مسائل جدید پاسخ دهد؟
"جهانی شدن " از جمله مفاهیمی است که در طول چند دهه ی گذشته
به مجموعه واژگان مفاهیم علوم سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی افزوده شده است.
این مفهوم به دلیل تازگی و گستردگی از ابهام معنایی برخوردار است. با توجه به ابعاد
اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این پدیده و ارتباط این ابعاد با فرایند تعلیم و تربیت،
مسلما جهانی شدن بر فرایند تعلیم و تربیت اثر خواهد گذاشت و به آن سمت و سو خواهد
داشت. در این مقاله سعی بر آن است که بعد فرهنگی جهانی شدن مورد توجه قرار گیرد و
چالش های روبروی نظام آموزشی یا به عبارت کلی تر تعلیم و تربیت مورد بحث قرار
گیرد.
مفهوم جهانی شدن
" جهانی شدن " یک واقعه تاریخی
است که از دهه ی 80 به عنوان پدیده ای استثنایی تولد یافت . این واقعه در غرب دو
اصطلاح اساسی دارد: یکی اصطلاحی است که پژوهشگران فرانسوی زبان به کار می برند و آن
را”Mondialistion” می خوانند و دیگری اصطلاحی است که پژوهشگران انگلیسی زبان به کار
می برند و آن را “Globalization” خوانده اند. در منطق غربی هر دو کم و بیش مفهومی
اقتصادی دارد. بر این اساس آن چه جهانی شدن نام گرفته است چیزی نیست مگر همه جا گیر
شدن نظام اقتصاد بازار که کیفیت اصلی سرمایه داری لیبرال است( هود شتیان، 1381).
برخی افراد واژه ی دیگری را برای این مفهوم مناسب می دانند . از جمله دکتر فرهنگ
رجایی در کتاب " پدیده جهانی شدن، وضعیت بشری و تمدن اطلاعاتی"
" جهان گستری" را ترجیح می دهد. آقای دکتر علی محمدی استاد
ایرانی ارتباطات، در دانشگاه ناتینگهام انگلستان، " سیاره ای "
شدن را می پسندد. رولند رابرتسون1] اصطلاح “Globality” ] را پیشنهاد می کند که در
فارسی به " جهانیت" بر گردانده اند (شیخاوندی، 1382).
برخی از
افراد به جای " جهانی شدن" اصطلاح "جهانی
سازی" را بکار می برند. البته آن چه از مفهوم جهانی سازی استنباط می شود
این است که گویا یک امر یک طرفه از سوی صاحبان ثروت و قدرت جهانی است. جهانی‌سازی
برای بسیاری از افراد معانی مختلفی دارد، اقتصاددانان جهانی‌سازی را گامی به سوی
ادغام کامل بازارهای جهانی تلقی می‌کنند، بعضی از دانشمندان علوم سیاسی نیز آن را
به عنوان حرکتی در جهت دور شدن از مفهوم تعریف شده قراردادی دولت و قلمرو حاکمیت
ناحیه‌ای و ظهور بازیگران قدرت غیردولتی در نظم نوین جهانی می‌نگرند. دانشمندان
دانشکده‌های مدیریت و مشاوران، جهانی‌سازی را در “دنیای بدون مرز” اعمال می‌کنند و
دیگران آن را پدیده‌ای می‌دانند که مؤسسات بخش خصوصی (نه حکومتها) را به جلو
می‌راند.
جهانی شدن در ابتدایی ترین معنای خود به مفهوم کوچک شدن جهان از یک سو
و افزایش سریع در آگاهی نسبت به کل جهان از سوی دیگر است ( رابرتسون، 1382). در
کتاب " جهانی شدن، فرهنگ جهانی و اشارت های نظم جهانی" رابرتسون
به عنوان یک جامعه شناس جهانی شدن را مجموعه فرایند هایی می داند که به پیدایش
جهانی واحد منتهی خواهد شد . جوامع در همه ی جنبه های زندگی سیاسی، اقنصادی و
فرهنگی شان به طور متقابل به یگدیگر وابسته خواهند شد و دور نمای این وابستگی های
متقابل، جهانی شدن واقعی خواهد بود ( زاهدی، 1378).
